Hàng năm thị trường điện lạnh luôn sôi động khi mới bắt đầu vào mùa nóng. Nhưng khác với mọi năm thì năm nay một phần do thời tiết mát mẽ và người kinh tế khó khăn nên người tiêu dùng tiết kiệm chi tiêu hơn mọi năm nên thị trường rất ảm đạm ế ẩm.
Dạo qua các phố chuyên bán đồ điện lạnh ở Hà Nội như: Hai Bà Trưng, Tôn Đức Thắng, Nguyễn Lương Bằng, Tây Sơn, Phùng Hưng, Cầu Giấy… không khó để nhận ra khung cảnh đìu hiu tại đây. Khách đến khảo giá, xem hàng còn ít chứ đừng nói đến mua hàng. Ngay cả các trung tâm, siêu thị điện máy như: Pico, Trần Anh, Media Mart, Nguyễn Kim cũng trong cảnh… chờ khách.
Số liệu thống kê của Bộ Công Thương cũng phần nào phản ánh thực trạng thị trường điện máy hiện nay. Theo đó, do sức mua giảm, nên đến ngày 1/3, lượng tồn kho toàn ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, trong đó có mặt hàng điện lạnh tăng cao, khoảng 13,4% so với cùng kỳ 2013. Đại diện hệ thống siêu thị Pico cũng xác nhận: Lượng máy điều hòa nhiệt độ, quạt… bán ra chỉ bằng 70 – 80% so với cùng kỳ năm trước. Một chủ cửa hàng đồ điện trên phố Trường Chinh cũng than thở: “Từ đầu tháng đến nay, cửa hàng mới chỉ bán được vài chiếc quạt”.
Nguyên nhân khiến thị trường điện lạnh ảm đạm, bất chấp cảnh báo Việt Nam có thể phải trải qua mùa hè khắc nghiệt là do khó khăn kinh tế vẫn tiếp tục kéo dài buộc người tiêu dùng phải cắt giảm chi tiêu những mặt hàng chưa thực sự cần thiết. Thêm nữa, sau nhiều năm liên tục hút khách, nhu cầu tiêu thụ mặt hàng này sẽ giảm xuống do “tuổi thọ” của mỗi chiếc quạt, điều hòa, tủ lạnh… cũng phải từ 5 năm trở lên.
Trước thực trạng ảm đạm này, các siêu thị, cửa hàng kinh doanh điện máy đã tung ra thị trường nhiều sản phẩm mới để thu hút người dùng. Trong đó, những mẫu điều hòa sử dụng công nghệ inverter, cảm biến Econavi, tạo ion plasmaster, tăng cường độ ẩm, có chế độ ngủ đêm… xuất hiện ngày càng nhiều hơn với đủ kiểu dáng, thương hiệu, công suất mà không bó hẹp trong một vài mẫu sản phẩm như các năm trước. Không chỉ có vậy, nhiều loại được quảng cáo tiết kiệm 35-65% điện năng nhằm trấn an người dùng trước tình trạng giá điện vẫn tiếp tục leo thang.
Theo khảo sát mà chúng tôi tiến hành ở các siêu thị và cửa hàng điện máy, giá bán máy điều hòa một chiều thương hiệu LG, Panasonic, Daikin, Samsung… công suất dưới 9.000 BTU dao động trong khoảng 5-8 triệu đồng; loại từ 10.000-13.000 BTU một chiều có giá bán trong khoảng 9-13 triệu đồng, loại 2 chiều đắt hơn vài triệu đồng, tùy vào thương hiệu và đời máy. Dòng máy lạnh công nghệ inverter được quảng cáo tiết kiệm 30-65% điện năng thường cao hơn dòng thường 20-40%, cá biệt có nhiều loại cao gấp đôi so với máy lạnh thường.
Theo các nhà phân phối, nhu cầu sử dụng nhiều nhất là máy điều hòa công suất nhỏ 9000 BTU dành cho phòng có diện tích 10-15m2 với giá dao động 5-8 triệu đồng. Trong khi đó, điều hòa cây, máy thổi đá dùng trong các phòng lớn, công sở, nhà hàng, khách sạn được bán với giá khoảng 20 triệu đồng/chiếc… có sức mua kém hơn.
Sửa Tủ lạnh Panasonic loại 152-345 lít có giá bán trong khoảng 4-8 triệu đồng/chiếc, Sanyo loại 123-345 lít có giá bán 4-7 triệu đồng/chiếc, LG loại 155-505 lít được bán với giá 4,5-12 triệu đồng/chiếc. Dòng quạt phun sương đang được người dùng ưa chuộng có giá bán 1-4 triệu đồng/chiếc, quạt tháp hơi mát khoảng 1-2 triệu đồng/chiếc. Trong khi giá các loại quạt thông thường như: quạt hộp, quạt cây, treo tường dao động trong khoảng 200-600 đồng/chiếc. Nhìn chung, giá bán các mặt hàng điện lạnh năm nay không tăng nhiều so với năm 2013.
Không chỉ câu khách bằng nhiều mẫu mã, sản phẩm mới, các siêu thị còn đồng loạt tung ra các chương trình khuyến mãi, kích cầu tiêu dùng. Ngay trong những ngày đầu tháng 4, Media Mart mở chương trình Hàng hè giá sốc với giá nhiều sản phẩm được quảng cáo giảm giá đến 30%. Siêu thị Top Care cũng tung ra chương trình Chống nắng sớm, giá rẻ hơn, Pico triển khai chương trình Mùa hè xanh, đón hè không sợ nóng với quà tặng trị giá 1 triệu đồng khi mua tủ lạnh… Không chỉ giảm giá bán, khi tham gia các chương trình này, khách hàng còn nhận được nhiều ưu đãi như: tặng công lắp đặt, tặng máy sấy tóc, máy vắt cam, quạt điện…
Tuy nhiên, các chương trình giảm giá, tặng quà chủ yếu được áp dụng với những model và ứng dụng công nghệ cũ. Đơn cử mặt hàng máy điều hòa, các mẫu máy giảm giá khủng, thậm chí lên đến 50% như quảng cáo cùng nhiều phần quà hấp dẫn thường thuộc model 2013 trở về trước, công suất dưới 9.000 BT hoặc của những thương hiệu không mấy tên tuổi trên thị trường máy điều hòa… Đây là những mẫu máy trong diện giải phóng hàng tồn để thu hồi vốn. Ngay cả dòng máy điều hòa không khí thế hệ mới được quảng cáo có sức mạnh làm mát vượt trội với khả năng làm mát nhanh hơn (26%), xa hơn (14m), rộng hơn (hai lần) so với máy điều hòa truyền thống, nhưng tính năng có như quảng cáo hay không lại là chuyện khác. Chỉ cần nghe các nhân viên tư vấn bán hàng, khách hàng cũng có thể nhận ra sự chân thực của các quảng cáo này bởi mỗi nơi một khác. Điều đó khiến người mua bối rối.
Tuy thời điểm hiện tại chưa phải là cao điểm của mùa nóng, nhưng không khí ảm đạm tại các siêu thị, trung tâm điện máy và các tuyến phố chuyên bán hàng điện lạnh báo hiệu mùa kinh doanh không mấy suôn sẻ cho những đơn vị kinh doanh mặt hàng này. Đó cũng là nhận định đã được nhiều nhà phân tích thị trường đưa ra khi họ cho rằng: Sức mua các mặt hàng này khó tăng trong năm 2014 do người tiêu dùng đang phải thắt chặt chi tiêu để đối phó với sự tăng giá của nhiều mặt hàng thiết yếu.
